Neuropsychiater en auteur Theo Compernolle houdt in zijn boeken steevast een vurig pleidooi om je denkend brein meer rust te gunnen en vaker niets te doen. Waarom is dit zo belangrijk en wat verstaat hij precies onder nietsdoen? We vroegen het hem.

Rust roest niet

Theo legt uit: “Nietsdoen is om te beginnen belangrijk om goed te presteren en creatiever te worden. Op het moment dat je je denkend brein rust gunt, schiet je archiverend brein in gang. Dit zijn hersennetwerken die nieuwe informatie bekijken, opslaan en verbanden leggen met wat er al is. 

Je hebt misschien al gemerkt dat de oplossing voor een probleem je plots te binnen schiet als je gedachteloos een wandeling maakt of een warm bad neemt.

Bovendien is het belangrijk voor je mentale gezondheid. Je denkend brein moet kunnen recupereren. Je voorraad energie, motivatie en concentratie is niet onuitputtelijk. Het is een batterij die je regelmatig moet opladen. 

Raken je reserves op, dan kost het je meer wilskracht om door te gaan, maak je meer fouten en krijgen je primitieve reflexen de overhand. Je raakt gemakkelijker afgeleid door geluid, wordt sneller emotioneel, springt van taak naar taak, verliest het overzicht…”

Van een broodje halen tot slapen

Wat verstaat Theo onder nietsdoen? “Dat zijn alle activiteiten die geen beslag leggen op je denkend brein. Bijvoorbeeld: een belegd broodje halen, met vrienden praten over koetjes en kalfjes, krachtoefeningen doen, joggen, op een bankje zitten onder een boom, een eenvoudig boek lezen, naar een tv-programma kijken dat je ontspant…

De belangrijkste vorm van nietsdoen is: slapen. Theo licht toe: “Je slaapt best 7 à 8 uur per nacht. Heb je het gevoel dat je in het weekend moet bijslapen? Dan kreeg je onvoldoende slaap tijdens de week en werkte je brein niet optimaal. Slaap inhalen in het weekend maakt het overigens alleen maar erger, want zo raakt je biologische klok in de war.”

Geen smartphone en sociale media

Theo wil nog iets benadrukken: tijdens het nietsdoen moet je je smartphone afzetten. “Zelfs als het ding in je tas zit, is je denkend brein alert. Er kan altijd een bericht binnenkomen. Sommige mensen hebben zelfs last van spooksignalen: ze denken dat ze hun telefoon horen, terwijl dat helemaal niet zo is.

Het nefaste effect van smartphones blijkt uit heel wat studies. Onderzoekers lieten proefpersonen bijvoorbeeld een taak uitvoeren en vroegen hen daarna te pauzeren. De ene groep checkte hun sociale media, terwijl de andere groep een ontspanningsoefening deed. Wat bleek? De eerste groep was minder gerecupereerd, herinnerde zich minder van de taak en had meer tijd nodig om opnieuw te focussen.”

Hoe meer stress, hoe belangrijker

Hoeveel nood je hebt aan nietsdoen, hangt af van verschillende factoren, aldus Theo. “Als je het bijvoorbeeld drukker hebt, heb je er meer behoefte aan. Helaas doen we net het tegenovergestelde: in hectische periodes zijn we geneigd om onze pauzes te elimineren. We ontbijten niet, gaan door tijdens de lunch, werken ’s avonds verder… 

Veel stress is op zich niet verkeerd, zolang je erna rust neemt. Meer zelfs: stress maakt je sterker. Je kan het vergelijken met sporters die aan intervaltraining doen: ze maken hun hart sterker door eerst een zware inspanning te doen en daarna te recupereren.”

Afhankelijk van persoon tot persoon

Daarnaast is je nood aan nietsdoen, ook iets persoonlijks. “Je alertheid gaat de hele tijd op en neer via golvende bewegingen. Hoe snel die golven bewegen, verschilt van persoon tot persoon. Bij sommigen gaat de alertheid al na een half uur naar beneden en bij anderen is dat pas na anderhalf uur. 

Hanteer deze vuistregel: als je aandacht verslapt, is het tijd om even niets te doen.

En tot slot nog dit: een korte onderbreking is ook al zinvol. Uit onderzoek blijkt dat micropauzes, zoals een frisse neus halen of enkele minuten dagdromen, je al meer vitaliteit geven.”