Naar een nieuwe versie van Competent: wat met de knelpuntberoepenlijst?

Welke competenties gebruiken we in onze toepassingen?

VDAB werkt met Competent, een databank met beroepscompetentieprofielen. Per beroep is er een overzicht van competenties en soft skills. De competenties zijn uitgewerkt als vaardigheden met bijhorend gedrag en bijhorende kennis. 

Competent wordt beheerd door VDAB in samenwerking met verschillende partners (Synerjob, sectoren, sociale partners…).

Het is een dynamische databank, die zich aanpast aan de wijzigende noden van de arbeidsmarkt. Dit gebeurt op basis van monitoring en van bevindingen die voortkomen uit AI en analyses van big data. Ook input van gebruikers en deskundigen (bemiddelaars, werkgevers, sociale partners…) wordt geëvalueerd en verwerkt.

VDAB werkt momenteel met twee versies van Competent (de oude versie en een nieuwe versie).

De vernieuwde versie is een verbetering op vele vlakken:

• het taalgebruik is vereenvoudigd en meer gebruiksvriendelijk,
• de kwaliteit van de data is verbeterd,
• de inhoud is verbeterd en aangepast aan onze arbeidsmarkt,
• de databank is meer flexibel en dynamisch, en we kunnen sneller inspelen op feedback.

We lanceerden de vernieuwde versie in januari 2019. Ze wordt 4 keer per jaar geüpdatet. Zo kunnen we wijzigingen doorvoeren op het vlak van de kwaliteit (data) en de inhoud.

Vanaf september 2021 wordt de inhoud van de vernieuwde Competent zichtbaar in een aantal toepassingen op de vdab.be. Onder andere op de beroepenpagina’s en in de loopbaantest Oriënt.

In andere toepassingen gebruiken we nog de oudere versie van Competent (onder andere bij het aanduiden van gewenste jobs in je VDAB-account). Een gevolg daarvan is dat er voor een klein aantal beroepen tijdelijk geen 1-op-1-overeenkomst is in de verschillende toepassingen. Het is de bedoeling om stap voor stap volledig over te schakelen naar de vernieuwde versie van Competent.  

Wat betekent dit voor de lijst van knelpuntberoepen? 

De Studiedienst van VDAB publiceert elk jaar een lijst van knelpuntberoepen. Knelpuntberoepen zijn beroepen waarvoor werkgevers het moeilijk hebben om geschikte kandidaten te vinden. Het samenstellen van de jaarlijkse knelpuntberoepenlijst gebeurt op basis van een statistische analyse (kwantitatieve basis) en op basis van expertenadvies van VDAB-medewerkers en sectororganisaties (kwalitatieve basis).

Het stap voor stap omschakelen naar de nieuwe versie van Competent heeft gevolgen voor de lijst van knelpuntberoepen. De voornaamste reden hiervoor is dat de systemen waarbij burgers hun gewenste jobs en werkgevers hun vacatures moeten ingeven voorlopig blijven werken met de oude versie van Competent. De cijfergegevens hierover vormen de basis bij het bepalen van de jaarlijkse knelpuntenlijst. Daarom blijft de jaarlijkse lijst voorlopig de oude versie van Competent volgen. Deze lijst is de referentie, waarmee VDAB naar externen toe communiceert (pers, andere overheidsinstanties...). 

Om tegemoet te komen aan de noden van de toepassingen die de overstap al maakten, voerden we een bijkomende procedure in om knelpuntlabels in de nieuwe versie van Competent te voorzien. Deze bijkomende procedure maakt zoveel mogelijk gebruik van de kwantitatieve en kwalitatieve informatie die VDAB al ter beschikking heeft.

Ze wordt uitgevoerd na elke update van de Competentstandaard en kan als gevolg hebben dat eerder toegekende knelpuntlabels terug verdwijnen (bijvoorbeeld als gevolg van een nieuwe update van beroepen).

Voorlopig bestaan knelpuntlabels in de oude en de nieuwe versie van Competent naast elkaar. Welke labels gelden, hangt af van de toepassing en welke versie van Competent ervoor gebruikt wordt.

Zo zal de opleidingendatabank met de nieuwe versie van de standaard werken. Dit heeft ook gevolgen voor de vrijstellingen. Je kan enkel een vrijstelling van beschikbaarheid krijgen voor opleidingen die leiden naar beroepen met een knelpuntlabel in de nieuwe versie van Competent.