1 op 4 werkzoekenden ontving een sanctie of waarschuwing van VDAB

7 februari 2024

In 2023 kregen werkzoekenden met een werkloosheidsuitkering in totaal 29.038 sancties en verwittigingen van VDAB. Ten opzichte van een dalend aantal werkzoekenden, is dat 24%. Sinds 2016, het jaar waarin VDAB de controlebevoegdheid kreeg, is dat het hoogste aantal ooit.

Wim Adriaens, CEO VDAB: “Sancties en verwittigingen zijn voor ons geen doel op zich, maar een middel om het zoekgedrag van werkzoekenden bij te sturen als dat nodig is. We helpen werkzoekenden in hun zoektocht naar een job, maar we zijn ook streng voor wie de kantjes eraf loopt. Uit deze cijfers blijkt duidelijk dat we werkzoekenden strikt opvolgen.”

In 2023 lag het totale aantal sancties beslist door de Controledienst op 12.394. Daarvan hebben 11.737 sancties een impact op de werkloosheidsuitkeringen van de werkzoekende. Het totale aantal sancties ligt ongeveer 22% hoger dan in 2022, toen er 10.103 sancties beslist zijn. De stijging is te merken bij zowel de tijdelijke schorsingen (van 8.093 in 2022 naar 10.032 in 2023) als bij de definitieve schorsingen (van 1.575 in 2022 naar 1.705 in 2023). Naast de effectieve sancties gaf VDAB ook 13.336 voorafgaande waarschuwingen aan werkzoekenden. Dat zijn bijsturingen van het zoekgedrag tijdens de bemiddeling naar een job. In 2023 besliste de Controledienst 3.308 negatieve evaluaties voor jongeren in BIT.

1 op 4 werkzoekenden krijgt sanctie of verwittiging van VDAB

Het globale aantal sancties 2023, inclusief voorafgaande verwittigingen en negatieve evaluaties voor jongeren, komt daarmee op 29.038. Dat aantal moet gezien worden tegen een daling van het aantal werkzoekenden. Ten opzichte van de doelgroep die gecontroleerd moet worden, geeft dit een verhouding van 24%, het hoogste percentage sinds de overname van de controlebevoegdheid.

De meest voorkomende reden voor het overmaken van een dossier aan de Controledienst is het niet ingaan op een aangetekende afspraak (nl. 75%). 12% van de overgemaakte dossiers gaat over een negatieve beoordeling van het werkzoekgedrag van een schoolverlater in beroepsinschakelingstijd.

©VDAB

Werk is het doel, controle en sancties een middel

Begin 2016 nam VDAB de controlebevoegdheid over van RVA. VDAB koos er expliciet voor om de opvolging van het zoekgedrag van werkzoekenden fundamenteel anders te organiseren dan in het verleden, namelijk door de controle van het zoekgedrag op te nemen in het bemiddelingsproces.

Door de integratie van dit proces werd er voor gekozen om de controle op de actieve beschikbaarheid (‘Neemt de werkzoekende voldoende zelf initiatief om werk te vinden?’) en de passieve beschikbaarheid (‘Gaat de werkzoekenden in op een passend aanbod van VDAB?’) tijdens het bemiddelingsproces samen te nemen en te evalueren. Essentieel is dat het bemiddelen centraal blijft staan. Een sanctie is een middel in het activeringsproces en geen doel op zich.

Wim Adriaens, CEO VDAB: “VDAB heeft de focus op werk, maar sanctioneert waar het nodig is. Hulpvaardig waar het kan, streng waar het moet.”