234 beroepen op nieuwe knelpuntberoepenlijst van VDAB
Vandaag publiceert VDAB een nieuwe knelpuntberoepenlijst. Dat is een prioriteitenlijst van beroepen waarvoor de invulling van vacatures moeilijker verloopt dan voor de andere beroepen. De lijst geeft een goede indicatie voor werkzoekenden waar de grootste kansen liggen op werk. Dit jaar gaat het over 234 beroepen. Dat zijn er 27 meer dan vorig jaar. In de top 10 van zwaarste knelpuntberoepen blijft verpleegkundige bovenaan staan. Om de vacatures voor knelpuntberoepen in te vullen, trekt VDAB volop de kaart van opleidingen en werkplekleren.
Vlaams minister van Werk en Economie Jo Brouns: "Met weer 27 nieuwe knelpuntberoepen staat de teller in 2023 ondertussen op 234 beroepen. We bevinden ons in een echte knelpunteconomie. Dankzij de knelpuntberoepenlijst zijn we in staat prioriteiten te bepalen en kunnen we een gerichte aanpak uitwerken om de vacatures in deze beroepen in te vullen. VDAB gaat met expertenteams naar de werkgevers toe om een aanpak op maat uit te werken en samen opleidingstrajecten te organiseren. De werkvloer moet meer dan ooit de grootste school van Vlaanderen worden. Daarnaast werken we hard verder om de meer dan 800.000 niet-beroepsactieve Vlamingen te zoeken en begeleiden naar werk. De knelpuntpremie uit het Vlaams Werkgelegenheidsakkoord moet mensen die langer dan twee jaar niet actief waren op de arbeidsmarkt stimuleren om een langdurige knelpuntopleiding te volgen en ook met de jobbonus geven we het duidelijke signaal dat werken meer moet lonen. Wie kiest voor een knelpuntberoep, kiest voor 100% jobzekerheid.”
Top 10
Binnen de top tien blijft verpleegkundige het grootste knelpunt. Ook de zoektocht naar technisch geschoold personeel blijft erg moeilijk voor werkgevers. De helft van de top tien van de knelpuntberoepen is een technische functie: van technicus industriële installaties over werfleider tot onderhoudsmecanicien. Andere beroepen in de top tien zijn klassiekers als bestuurder trekker-oplegger en schoonmaker.
TOP 10 Knelpuntberoepen:
Top 10
Binnen de top tien blijft verpleegkundige het grootste knelpunt. Ook de zoektocht naar technisch geschoold personeel blijft erg moeilijk voor werkgevers. De helft van de top tien van de knelpuntberoepen is een technische functie: van technicus industriële installaties over werfleider tot onderhoudsmecanicien. Andere beroepen in de top tien zijn klassiekers als bestuurder trekker-oplegger en schoonmaker.
TOP 10 Knelpuntberoepen:
- Verpleegkundige
- Werfleider
- Technicus industriële installaties
- Schoonmaker bij mensen thuis
- Bestuurder trekker-oplegger
- Onderhoudsmecanicien
- Calculator bouw
- Medewerker in de fruitteelt
- Boekhouder: Accountant - Belastingadviseur
- Industrieel elektrotechnisch installateur
Naast deze knelpuntberoepen en andere vaste waarden (zoals ICT-profielen, horecapersoneel, begeleider kinderopvang en slager) zijn er ook een aantal nieuwkomers, onder meer maatschappelijk werker, hotelreceptionist en podiumtechnicus.
De oorzaak van het knelpunt ligt niet altijd (enkel) bij een tekort aan kandidaten. Ook bij nieuwe knelpuntberoepen zoals maatschappelijk werker, bodemonderzoeker, medewerker uitvaartdiensten of keukenmedewerker spelen verschillende factoren een rol in de problematiek. De complexiteit van de job, de specifieke arbeidsomstandigheden en/of de kloof tussen de verwachtingen van werkgevers en kandidaten kunnen een vlotte invulling van de vacatures bemoeilijken.
27 nieuwe knelpuntberoepen
Na de twee turbulente coronajaren van 2020 en 2021 en een sterke inhaalbeweging in het najaar van 2021 brak in de eerste helft van 2022 een nieuwe (economische) crisis aan. De stijgende energie- en grondstoffenprijzen en de toenemende inflatie maken sommige werkgevers voorzichtiger bij de aanwerving van nieuwe personeelsleden.
Toch blijkt uit het jaarlijks onderzoek naar de knelpuntberoepen, dat de arbeidsmarkt voorlopig zeer krap blijft en dat de zoektocht naar bepaalde profielen er niet gemakkelijker op geworden is. Het aantal knelpuntberoepen is daardoor nog gestegen. Op de knelpuntberoepenlijst voor 2023 staan ondertussen 234 beroepen, dit zijn er 27 meer dan vorig jaar. Daarmee is op dit moment 36% van de beroepen een knelpuntberoep.
Het onderzoek naar knelpuntberoepen is gebaseerd op twee pijlers: een kwantitatieve studie op basis van gegevens over vacatures en werkzoekenden en een uitgebreide kwalitatieve bevraging bij experten en sectororganisaties.
Vergrijzing als belangrijke oorzaak van de krapte
De piek in de vergrijzing op de arbeidsmarkt is vorig jaar al bereikt. Toch blijft de uittreding van een grote groep ervaren werkkrachten een grote impact hebben op de vraag naar werknemers. Deze mensen moeten vervangen worden terwijl veel bedrijven ook willen uitbreiden. Zeker in de gezondheids- en welzijnszorg is de vergrijzing een probleem, want de medewerkers gaan met pensioen terwijl er steeds meer ouderen zorg nodig hebben. In de sector worden vooral (hoofd)verpleegkundigen gezocht, maar ook zorgkundigen en verzorgenden blijven moeilijk te vinden.
Corona
De gevolgen van de voorbije coronamaatregelen zijn nog altijd voelbaar. Sectoren die verplicht gesloten werden, hebben nu te maken met (nog) grote(re) aanwervingsproblemen. Tijdelijk werkloze werknemers kozen soms voor meer werkzekerheid binnen een ander beroep of een andere sector en keerden niet meer terug. Voorbeelden zijn horecapersoneel en de nieuwe knelpuntberoepen hotelreceptionist, reisagent en podiumtechnicus. Maar de coronacrisis heeft weinig veranderd aan de structurele mismatch en de krapte op de arbeidsmarkt.
Opleiding als oplossing
VDAB zet volop in op opleidingen en werkplekleren om knelpuntberoepen aan te pakken. De meest recente cijfers (okt. ‘21 - sept. ‘22) geven aan dat 16.940 werkzoekenden een knelpuntopleiding via VDAB volgden. Omdat knelpuntopleidingen erkend zijn door VDAB, kunnen werkzoekenden deze opleidingen gratis volgen. Ze behouden hun uitkering, en VDAB komt tussen in de onkosten voor vervoer en kinderopvang. Enkele werkzoekenden konden zo de HBO5-opleiding in het Sint-Guido-Instituut in Anderlecht volgen.
Dieter Biesemans, directeur algemeen beleid Sint Guido Instituut Anderlecht opleiding HBO5 verpleegkunde: “We spelen al jaren op het nijpend tekort aan verpleegkundigen door een aantal initiatieven die de instroom van kandidaat verpleegkundigen vergroten. Zo heeft onze school doorheen de jaren een intensieve samenwerking opgebouwd met VDAB waarbij werkzoekenden via verschillende trajecten het diploma van verpleegkundige kunnen verwerven. Eén van die trajecten is het zorgportaal waarmee we kandidaten helpen die extra ondersteuning nodig hebben bij het doorlopen van de studies. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om taalondersteuning, maar ook om studiebegeleiding.”
In totaal volgden bijna 17.000 cursisten samen 27.439 knelpuntopleidingen. Vaak gaat het om een combinatie van een voorbereidende opleiding en een beroepsopleiding. In andere gevallen bestaat de opleiding uit modules die los van elkaar gevolgd kunnen worden. De meest populaire opleidingen uit de top 10 van knelpuntberoepen zijn die voor bestuurder trekker-oplegger (2.712), verpleegkundige (1.844) en schoonmaker bij mensen thuis (867).
Wim Adriaens, CEO VDAB: “Het hoge aantal knelpuntberoepen toont dat de krapte niet weg is door de tijdelijke economische dip. Het blijft voor heel veel beroepen een uitdaging om de vacatures ingevuld te krijgen. Daarom is opleiding voor VDAB een echte kerntaak. Tussen oktober 2021 en september 2022 volgden bijna 17.000 werkzoekenden een knelpuntopleiding bij VDAB en partners. Dit jaar richten we meer dan ooit naar de werkgevers met knelpuntvacatures. Die vacatures zijn het moeilijkst om in te vullen en daar is onze hulp dan ook het meest nodig. VDAB zal ervoor zorgen dat mensen de basis kennen van een beroep dat voor hen nieuw is. Daarna is het aan de werkgever om de opleiding te voltooien op de werkvloer. Daarvoor zetten we volop in op werkplekleren.”
De oorzaak van het knelpunt ligt niet altijd (enkel) bij een tekort aan kandidaten. Ook bij nieuwe knelpuntberoepen zoals maatschappelijk werker, bodemonderzoeker, medewerker uitvaartdiensten of keukenmedewerker spelen verschillende factoren een rol in de problematiek. De complexiteit van de job, de specifieke arbeidsomstandigheden en/of de kloof tussen de verwachtingen van werkgevers en kandidaten kunnen een vlotte invulling van de vacatures bemoeilijken.
27 nieuwe knelpuntberoepen
Na de twee turbulente coronajaren van 2020 en 2021 en een sterke inhaalbeweging in het najaar van 2021 brak in de eerste helft van 2022 een nieuwe (economische) crisis aan. De stijgende energie- en grondstoffenprijzen en de toenemende inflatie maken sommige werkgevers voorzichtiger bij de aanwerving van nieuwe personeelsleden.
Toch blijkt uit het jaarlijks onderzoek naar de knelpuntberoepen, dat de arbeidsmarkt voorlopig zeer krap blijft en dat de zoektocht naar bepaalde profielen er niet gemakkelijker op geworden is. Het aantal knelpuntberoepen is daardoor nog gestegen. Op de knelpuntberoepenlijst voor 2023 staan ondertussen 234 beroepen, dit zijn er 27 meer dan vorig jaar. Daarmee is op dit moment 36% van de beroepen een knelpuntberoep.
Het onderzoek naar knelpuntberoepen is gebaseerd op twee pijlers: een kwantitatieve studie op basis van gegevens over vacatures en werkzoekenden en een uitgebreide kwalitatieve bevraging bij experten en sectororganisaties.
Vergrijzing als belangrijke oorzaak van de krapte
De piek in de vergrijzing op de arbeidsmarkt is vorig jaar al bereikt. Toch blijft de uittreding van een grote groep ervaren werkkrachten een grote impact hebben op de vraag naar werknemers. Deze mensen moeten vervangen worden terwijl veel bedrijven ook willen uitbreiden. Zeker in de gezondheids- en welzijnszorg is de vergrijzing een probleem, want de medewerkers gaan met pensioen terwijl er steeds meer ouderen zorg nodig hebben. In de sector worden vooral (hoofd)verpleegkundigen gezocht, maar ook zorgkundigen en verzorgenden blijven moeilijk te vinden.
Corona
De gevolgen van de voorbije coronamaatregelen zijn nog altijd voelbaar. Sectoren die verplicht gesloten werden, hebben nu te maken met (nog) grote(re) aanwervingsproblemen. Tijdelijk werkloze werknemers kozen soms voor meer werkzekerheid binnen een ander beroep of een andere sector en keerden niet meer terug. Voorbeelden zijn horecapersoneel en de nieuwe knelpuntberoepen hotelreceptionist, reisagent en podiumtechnicus. Maar de coronacrisis heeft weinig veranderd aan de structurele mismatch en de krapte op de arbeidsmarkt.
Opleiding als oplossing
VDAB zet volop in op opleidingen en werkplekleren om knelpuntberoepen aan te pakken. De meest recente cijfers (okt. ‘21 - sept. ‘22) geven aan dat 16.940 werkzoekenden een knelpuntopleiding via VDAB volgden. Omdat knelpuntopleidingen erkend zijn door VDAB, kunnen werkzoekenden deze opleidingen gratis volgen. Ze behouden hun uitkering, en VDAB komt tussen in de onkosten voor vervoer en kinderopvang. Enkele werkzoekenden konden zo de HBO5-opleiding in het Sint-Guido-Instituut in Anderlecht volgen.
Dieter Biesemans, directeur algemeen beleid Sint Guido Instituut Anderlecht opleiding HBO5 verpleegkunde: “We spelen al jaren op het nijpend tekort aan verpleegkundigen door een aantal initiatieven die de instroom van kandidaat verpleegkundigen vergroten. Zo heeft onze school doorheen de jaren een intensieve samenwerking opgebouwd met VDAB waarbij werkzoekenden via verschillende trajecten het diploma van verpleegkundige kunnen verwerven. Eén van die trajecten is het zorgportaal waarmee we kandidaten helpen die extra ondersteuning nodig hebben bij het doorlopen van de studies. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om taalondersteuning, maar ook om studiebegeleiding.”
In totaal volgden bijna 17.000 cursisten samen 27.439 knelpuntopleidingen. Vaak gaat het om een combinatie van een voorbereidende opleiding en een beroepsopleiding. In andere gevallen bestaat de opleiding uit modules die los van elkaar gevolgd kunnen worden. De meest populaire opleidingen uit de top 10 van knelpuntberoepen zijn die voor bestuurder trekker-oplegger (2.712), verpleegkundige (1.844) en schoonmaker bij mensen thuis (867).
Wim Adriaens, CEO VDAB: “Het hoge aantal knelpuntberoepen toont dat de krapte niet weg is door de tijdelijke economische dip. Het blijft voor heel veel beroepen een uitdaging om de vacatures ingevuld te krijgen. Daarom is opleiding voor VDAB een echte kerntaak. Tussen oktober 2021 en september 2022 volgden bijna 17.000 werkzoekenden een knelpuntopleiding bij VDAB en partners. Dit jaar richten we meer dan ooit naar de werkgevers met knelpuntvacatures. Die vacatures zijn het moeilijkst om in te vullen en daar is onze hulp dan ook het meest nodig. VDAB zal ervoor zorgen dat mensen de basis kennen van een beroep dat voor hen nieuw is. Daarna is het aan de werkgever om de opleiding te voltooien op de werkvloer. Daarvoor zetten we volop in op werkplekleren.”
De nieuwe knelpuntberoepenlijst kan je hier raadplegen: vdab.be/trends/knelpuntberoepen
