Ook Vlamingen met beperkte kennis van het Nederlands zijn meer dan welkom op onze arbeidsmarkt
In 2021 had bijna 1 op 5 van de werkzoekenden die ingeschreven zijn bij VDAB een taalachterstand. Ondanks die taaldrempel had 40% van hen tegen de tweede helft van 2021 een job gevonden en na een jaar is dat nog 47%.
Om de match te maken met de vele vacatures, zetten Vlaams minister van Werk Jo brouns en VDAB in op taalondersteuning tijdens de opleiding of op de werkvloer. Zo volgden sinds 2021 5.400 cursisten een taalopleiding via VDAB. 260 werkzoekenden kregen een individuele beroepsopleiding met taalondersteuning (IBO-T). En meer dan 1.000 anderstalige werknemers kregen taalcoaching. ‘We hebben iedereen nodig op onze arbeidsmarkt’, aldus minister Brouns.
Uit de cijfers van VDAB blijkt immers dat het aandeel werkzoekenden met een taalachterstand Nederlands in de globale populatie werkzoekenden toeneemt. Het is nochtans zo dat in 80% van de vacatures die gepubliceerd wordt op VDAB een goede tot zeer goede kennis van het Nederlands vereist is. Wanneer je Nederlands spreekt, vergroot je je kansen op een job. En dat is ook nodig nu de krapte op de arbeidsmarkt bijzonder nijpend is. Eind vorige maand telde Vlaanderen om en bij de 87.000 openstaande vacatures. Van de 100 Vlamingen op beroepsactieve leeftijd zijn er amper drie werkzoekend en 22 anders-actief.
Voor minister Brouns betekent dit dat we out of the box moeten denken: ‘Ik wil een ambassadeur zijn van mensen die werken en ondernemen, maar ook voor die mensen die dat even niet kunnen. Dat taal een belangrijke competentie is om aan te slag te gaan, is een evidentie. Maar met de juiste attitude kom je al erg ver op de arbeidsmarkt. Daarom moeten we de krapte op de arbeidsmarkt ook aangrijpen als een kans. Met een beperkte kennis van het Nederlands maar de juiste taalondersteuning op de werkvloer kan je absoluut aan de slag in Vlaanderen. De werkvloer is de grootste school van Vlaanderen. Het spreekt dan ook voor zich dat we investeren in opleidingen op de werkvloer, ook in taalopleiding.’
Deze cijfers betekenen dat we als Vlaanderen, als we de werkzaamheidsgraad willen verhogen naar 80%, meer zullen moeten doen dan louter inzetten op activering van werkzoekenden. Via het recent afgesloten werkgelegenheidsakkoord willen de Vlaamse Regering en de sociale partners dan ook een prioriteit maken van levenslang leren, werkbaar werk en interregionale arbeidsmarktmobiliteit en arbeidsmigratie. Zo is het bijvoorbeeld de bedoeling om de komende jaren om en bij de 30.000 re-integratietrajecten op te starten voor Vlamingen die langdurig ziek zijn geweest.
Taalcoaching tijdens een opleiding: 5.400 cursisten in taalopleidingen
In 2021 volgden 5.453 cursisten opleidingen Nederlands als tweede taal (NT2) bij VDAB en partnerorganisaties. Tijdens deze opleidingen leren anderstaligen Nederlands tijdens een beroepsopleiding voor een bepaald beroep. De cursist krijgt lessen om de vaktechnische vaardigheden aan te leren en krijgt tegelijkertijd taalcoaching Nederlands. Cursisten magazijnmedewerker krijgen bijvoorbeeld ook rekenen in het Nederlands.
Taalcoaching tijdens werkplekleren: 1.600 IBO’s met taalcoaching
VDAB biedt ook ondersteuning aan werkgevers die anderstalig talent tewerkstellen. Er zijn verschillende mogelijkheden voor taalcoaching op de werkvloer: taalcoaching tijdens een IBO, job- en taalcoaching of Nederlands op de Werkvloer. Online kunnen werkgevers tips vinden, zoals bijvoorbeeld het opstellen van een duidelijke vacature, of het aanpassen van de sollicitatieprocedure zodat anderstaligen de kans krijgen om hun competenties te tonen in plaats van ze te moeten neerschrijven in een motivatiebrief.
In de periode 2014 - maart 2022 zijn 1631 IBO’s met taalcoaching opgestart voor werkzoekenden met een taalachterstand. Als de werknemer later in zijn eerste jaar van tewerkstelling nog taalcoaching nodig heeft, kan hij gratis gebruik maken van job- en taalcoaching op de werkvloer.
Minister Brouns wil dat dit aantal de komende jaren stijgt. Zijn regelgevend initiatief genomen om individuele beroepsopleidingen mogelijk te maken in de dienstenchequesector, een sector waar eind juni bijna 6.850 openstaande vacatures waren, kan daarbij helpen.
Taalcoaching tijdens tewerkstelling: bijna 1.000 taalcoachings op de werkvloer
Als de werknemer later in zijn eerste jaar van tewerkstelling nog taalcoaching nodig heeft, kan hij gebruik maken van het gesubsidieerde aanbod job- met taalcoaching op de werkvloer. We zien in de cijfers van 2021 dat voor de 1.198 uitgevoerde jobcoachings er 983 met taalcoaching zijn.
Naast job- en taalcoaching is er ook een betalend aanbod ‘Nederlands op de Werkvloer’. VDAB wijst hiervoor door naar het marktaanbod. VDAB brengt hierbij de werkgever in contact met een kwalitatieve opleidingspartner. Het aantal opleidingsuren is in 2021 sterk gestegen tegenover 2020, namelijk van 5665 naar 7353 opleidingsuren. Dat is goed voor 785 werknemers in de opleiding Nederlands op de werkvloer.
Door de crisis in Oekraïne ziet VDAB meer instroom van Oekraïners. Intussen schreven 2.724 Oekraïners zich in bij VDAB. 98% van hen spreekt weinig of geen Nederlands. VDAB lanceerde eerder dit voorjaar een actie met #werkplekvrij om werkgevers te sensibiliseren om open te staan voor nieuwkomers, en dus ook om anderstaligen een kans te geven om een vacature in te vullen.
Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB: “In 2021 had 19% van de werkzoekenden zonder werk weinig tot geen kennis van het Nederlands. Maar niet voor elke job moet er eerst lang Nederlands geleerd worden voor men aan de slag kan. Het is van belang om de lat juist hoog genoeg te leggen, zodat de werkzoekende een goede start kan maken. Een werkomgeving biedt bovendien vaak een goede context om snel verder Nederlands te leren. Velen zetten grote stappen vooruit eenmaal ze aan de slag zijn. Zeker bij werkgevers die taalcoaching inschakelen, zien we positieve effecten, zowel op de taalverwerving als op het functioneren op de werkvloer.”
Het logistiek bedrijf Flanders Best wierf in april Iryna aan. Nadat ze gevlucht was uit Oekraïne, zocht Iryna een job in Vlaanderen. Ze is hoogopgeleid, en spreekt vlot Engels maar geen Nederlands. Daarom startte ze met een IBO met taalcoaching (IBO-T) bij Flanders Best waar ze meedraait in het team dat de boekhouding doet.
Iryna: ‘Ik werk met collega’s van allerlei nationaliteiten, maar de voertaal is Nederlands en de programma’s zijn ook in het Nederlands. Daarom ben ik gestart met het leren van Nederlands met VDAB. Mijn lesgever vraagt me wat ik doe op het werk, zodat hij de woordenschat die ik leer daaraan kan aanpassen. En dat is heel nuttig. Ik leer niet zomaar iets, maar net datgene waar ik dagelijks iets aan heb.’
Lees het rapport 'talenplan in cijfers'.
