Proefproject Startklaar! stoomt zij-instromers en herintreders klaar voor een job als leerkracht

Recordaantal vacatures

In de afgelopen maanden bereikte het aantal vacatures voor leerkracht secundair onderwijs een recordhoogte. Nooit eerder ontving VDAB zoveel vacatures voor leerkrachten. In de afgelopen 12 maanden (augustus 2023 - juli 2024) ging het om 15.658 vacatures in heel Vlaanderen, enkel voor leerkracht secundair onderwijs. Eind juli stonden 2.175 van deze vacatures nog open.

Daar tegenover stonden eind juli 2.555 werkzoekenden in bemiddeling bij VDAB, met interesse in dit beroep. Dat betekent nog niet dat deze mensen al het diploma hebben om voor de klas te mogen staan of dat ze uiteindelijk aan een opleiding zullen beginnen. De spanningsindicator voor leerkracht secundair onderwijs bedraagt 0,91. Dat betekent dat er gemiddeld minder dan één kandidaat per vacature beschikbaar is. Dat is uiteraard heel krap.

Dit beroep is dan ook een zwaar knelpuntberoep. Vandaag is het in heel Vlaanderen, voor elk vak, een uitdaging om een leerkracht te vinden. Al zijn leerkrachten voor technische vakken, wiskunde, Frans en Nederlands nog moeilijker te vinden.

Rekenen op zij-instromers en herintreders

De instroom van jonge, startende leerkrachten is ruim onvoldoende om de tekorten weg te werken. Daarom zet het onderwijs volop in op zij-instromers (zonder lerarendiploma), gastleerkrachten en herintreders om de hoogste nood te lenigen. Deze laatste groep zijn mensen met een pedagogisch diploma die nog nooit in het onderwijs hebben gewerkt of die al een tijd geleden uit het onderwijs zijn gestapt en nu terug aan de slag willen gaan als leerkracht. Vaak hebben ze een drempelvrees omdat ze niet meer helemaal mee zijn met alle nieuwigheden in het onderwijs.

In de praktijk blijkt dat deze doelgroepen vaak enthousiast starten als leerkracht, maar een hoog risico op uitval kennen. Sommigen van hen missen een aantal cruciale skills (bv. klasmanagement).

Proefproject Startklaar!

Om hier een oplossing voor te bieden, besloten VDAB, Vives, Howest en de Provincie West-Vlaanderen (zowel als onderwijsverstrekker van het Provinciaal Onderwijs als vanuit hun bevoegdheid flankerend onderwijsbeleid) de krachten te bundelen. Samen werkten ze een digitaal ondersteuningsaanbod uit dat bestaat uit drie thema’s: ‘goed voorbereid’, ‘klasmanagement’ en ‘evalueren’. Voor elk thema ontwikkelden de partners in samenwerking met Deloitte, een digitale opleidingsmodule. De digitale opleidingsmodules zijn voor alle burgers vrij toegankelijk op vdab.be.

Via het proefproject Startklaar! kunnen zij-instromers en herintreders deze modules aanvullen met 

• individuele opdrachten
• coaching en intervisie vanuit de lerarenopleidingen
• ondersteuning op de werkplek door de aanvangsbegeleiders van de scholen

Het proefproject gaat bij het begin van het nieuwe schooljaar van start in West-Vlaanderen. De Provincie West-Vlaanderen staat hierbij in voor de financiering van de personeelsinzet van Vives en Howest voor de inhoudelijke ontwikkeling van het online leerpad. Ondertussen verkent men al een uitbreidiproject naar Oost-Vlaanderen en in een latere fase ook naar de andere provincies.

Wim Adriaens, CEO VDAB: “Het aantal zij-instromers nam in de afgelopen jaren toe. Die evolutie willen we versterken. En we willen er vooral voor zorgen dat wie in het onderwijs start, er ook aan de slag blijft. Met het pilootproject ‘Startklaar’ willen we de kans op duurzame tewerkstelling in het onderwijs verhogen. We willen ervoor zorgen dat kandidaat-leerkrachten helemaal klaar zijn om te starten in het onderwijs.”

Sabien Lahaye-Battheu, gedeputeerde voor Onderwijs: “Het is van primordiaal belang voor onze samenleving in het algemeen en onze economie in het bijzonder, dat de kwaliteit van het onderwijs hoog blijft, zo niet verbetert. Daarvoor hebben we dringend veel onderwijspersoneel nodig met hoge skills. Met dit project hopen we zij-instromers te overtuigen van hun goeie keuze en een steentje bij te dragen aan hun professionalisering.”

Betrokken docenten lerarenopleiding VIVES en Howest: “Met ‘Startklaar!’ bieden we zij-instromers online modules die hen niet alleen enthousiasmeren maar tevens voorbereiden op hun eerste stappen in het onderwijs, alvorens in te stromen in de lerarenopleiding. Deze modules bieden een flexibele en toegankelijke manier om de meest essentiële pedagogische kennis en vaardigheden, gegoten in hands-on tips & tricks, te verwerven. Hierdoor zullen zij-instromers niet alleen met passie maar ook met vertrouwen voor de klas kunnen staan. Door hen vanaf het begin te ondersteunen, verhogen we niet alleen hun kans op succes, maar dragen we ook bij aan de versterking van het onderwijsveld.”