Toen ik de eerste keer naar Shanghai kwam, was die stad nog een slapende reus. Donker, vol kleine huisjes zonder sanitaire voorzieningen en airco -terwijl het er vaak meer dan 40 graden is. En alle inwoners droegen hetzelfde blauwe of muisgrijze Mao-kostuumpje. Shanghai is de voorbije 12 jaar spectaculair veranderd. Nu wordt de stad "the everbright city" genoemd. De stadsbevolking is gegroeid van 10 miljoen tot -zij het officieus- 20 miljoen. Het krioelt hier van de vreemdelingen en de jongeren proberen er zo westers mogelijk uit te zien.

De mensen zijn niet rijk, maar wel ontzettend vriendelijk en gastvrij. Zo gingen we ooit op bezoek bij een schoolvriend van m'n man. Arme mensen, maar toch had de vader een nogal zeldzame vis gekocht. Om je een idee te geven: die vis kostte meer dan zijn maandloon. Vol spanning keken ze uit naar het moment waarop ik -als eerste- een stukje at. Toen ik een hapje nam en zei dat het heerlijk was, straalde die oude man. Niemand anders mocht nog van die dure vis eten. Daar zat ik dan. Ik, die heel graag vis eet, maar een hekel heb aan graten.

Blijven ontkennen

De beleefdheidsregels vragen nogal wat aanpassing in het begin en leiden af en toe tot hilarische situaties. Het feit dat ik intussen Chinees spreek, maakt het leven uiteraard een stuk makkelijker. Enkele tips. Als mensen je vragen of je iets wil eten of drinken, moet je nee zeggen. Als ze je vervolgens toch drank en eten aanbieden, moet je blijven ontkennen dat je iets wenst. Dat is de manier om eten op je bord en drank in je glas te krijgen. Maar, drink als gast je glas nooit helemaal leeg, laat altijd een bodempje achter. Doe je dit niet, dan geef je de gastheer de boodschap dat hij niet gastvrij is: hij geeft je immers niet voldoende.

Ben je effectief voldaan, stop dan met eten en drinken, maar wel met een gevuld bord en een vol glas voor je neus. Zo gingen we uit eten met vrienden toen m'n zus op bezoek was. Haar tafelgenote was een vriendelijke, beleefde vrouw die voortdurend de beste hapjes op haar bord legde. Mijn zus had absoluut geen honger meer, maar dacht dat het onbeleefd was om haar bord niet leeg te eten. Achteraf hebben we er hartelijk om gelachen. Voedsel is ontzettend belangrijk voor een Chinees. Als ze elkaar begroeten zeggen ze ook meestal: "Heb je al gegeten?", en niet "Goedemorgen".

Wondere wereld

Wat me elke dag weer verbaast is dat ik -ondanks het feit dat ik altijd tussen de Chinezen heb gewoond, en in het begin relatief weinig contact had met westerlingen- elke dag nog iets ontdek om mij over te verwonderen. Dat ik iets op straat zie gebeuren en denk: "Hoe is het in godsnaam mogelijk!?" En dat ik ermee kan lachen in plaats van me te ergeren. Want als je dat begint te doen, dan ben je echt verloren. De sfeer is hier hoopvol. Morgen zal alles nóg beter zijn dan vandaag."

E-mail Greet: ickx@shtel.net.cn