Het is kikkertijd: veel luid gekwaak in de poel maar vooral veel dode kikkers voor de poel. Vertrouwen komt te voet, wantrouwen komt te paard.

Mes in je rug

Vertrouwen is belangrijk. Als de populariteit van politiekers wordt gemeten, ben ik er redelijk zeker van dat de voorkeur van de mensen gebaseerd is op 'Vertrouwen hebben in'. 

Veel werknemers en zelfs de aandelenbeurs willen dat een CEO leiderschap toont in moeilijke omstandigheden. Ze hebben er vertrouwen in dat de CEO de uitdagingen aanpakt en verandering durft te initiëren. 

En met collega's open en constructief kunnen babbelen is alleen mogelijk als je vroeg of laat geen mes in je rug verwacht. Om je veilig te voelen op de werkvloer is er vertrouwen nodig tussen elkaar. 

Blindelings vertrouwen

Maar in moeilijke en onzekere tijden -zoals nu- is het heel gevaarlijk om 'blindelings vertrouwen' te propaganderen als toverformule om een veilige haven binnen te varen.

Zeker in de zakelijke wereld na een chaotische coranaperiode en met een zwart-witoorlog als afterparty er bovenop.

Mijn medewerkers vertrouwen mij, maar wie ben ik als er plots beslissingen boven mijn hoofd genomen worden waar ik geen impact op heb? Dan wordt het vertrouwen in de vuilbak gegooid.

Europa versus Japan

Vertrouwen is in Europa en Japan trouwens een totaal ander verhaal.

Als ik met Europese zakenpartners nieuwe projecten moet opstarten is vertrouwen gebaseerd op rechtlijnig en authentiek gedrag waar kwetsbaarheid en emotionele intelligentie als peper en zout aan kunnen toegevoegd worden om zo tot een smakelijk en verteerbaar resultaat te komen.

Het is iets anders als ik samen met een Japanse partner aan tafel zit en het Japanse Shinrai -vertrouwen op zijn Japans- moet vertalen en als basis moet gebruiken voor een langetermijnsamenwerking.

Fantastisch voorstel

Een voorbeeld: toen ik voor de eerste maal naar Japan op zakenreis ging, had ik een meeting omtrent mijn vierjarige transfer naar ons hoofdkantoor in Tokyo.

Ik sleepte een fantastisch voorstel uit de wacht: een goed loon en een job voor mijn vrouw. Een 'high potential career' met een jobinhoud als een wolkenkrabber en nog veel andere zoetigheid.

Een overeenkomst die ik had verkregen omdat ik al jaren een goede relatie had met het hoofd van HR in ons moederbedrijf: Mr Ogawa.

Hij kon mij gebruiken als paradepaardje voor zijn net geïntroduceerde 'global mobility plan' en ik had de perfecte springplank om een internationale carrière te maken. Er was wederzijds vertrouwen en ik vertrouwde ook ons bedrijf. 

Met de oosterzon verdwenen

Raar maar waar, toen ik acht maanden later in Tokyo arriveerde was Mr Ogawa naar ons kantoor in New York versast. Mijn overzeese transfer was eerder een duik in een Japanse modderpoel.

Mijn nieuwe functie was plots met de oosterzon verdwenen. Mijn expatloon was lager dan dat van een jonge Japanse secretaresse en mijn vrouw moest eerst twee jaar Japans studeren voor ze aan de bak kon komen.

Ik was zo ontgoocheld als een olifant die door het ijs zakte. Van het grootste vertrouwen in mijn werkgever schakelde ik in een maand over naar het grootste wantrouwen in het Japanse ja-woord.

Ze gaven maar één eenvoudige verklaring: Mr Ogawa was weg en het moederkantoor had nu andere prioriteiten want de recessie werd voelbaar.

Ik ervaarde vol ongeloof dat Shinrai-vertrouwen geen exacte oosterse wetenschap is en niet gebaseerd is op universele codesleutels.

Rondborstige dame

Vertrouwen in Japan is iets heel relatiefs en situatieafhankelijk. Een westerling vertaalt dit al snel in 'onbetrouwbaar'.

Een Japans akkoord met vertrouwen werkt alleen maar als je tot een zekere flexibiliteit en vergevingsgezindheid komt door voortdurend contact te houden met elkaar en transparant te communiceren.

Het is geen strak korset waar je zowel een slanke of volslanke dame moet inwringen. Als de dame iets te veel eet moet je de veters wat lossen voor haar welbehagen.

Later kan je op jouw beurt aan die rondborstige dame iets terugvragen dat jou beter uitkomt.

Geven en nemen

Het leven is geven en nemen. Vertrouwen kan maar recht blijven staan op een flexibele ondergrond. Net als de Japanse wolkenkrabbers in het land der aardbevingen.

Daarom bestaat in Japan het gezegde 'bekendheid kweekt minachting'.

Zelfs wat in een rots gebeiteld is zal vroeg of laat door de wind of het water verdwijnen.