"Ik was al eens in Palestina geweest, dus ik wist min of meer wat me te wachten stond. Maar er wonen is toch nog iets anders. Je moet zoveel leren! Niet alleen praktische dingen zoals hoe het openbaar vervoer werkt, maar ook meer complexe zaken, zoals sociale regels en normen.

Een voorbeeld. In collectieve taxi's -de lokale bussen- gaan vrouwen zoveel mogelijk naast vrouwen zitten en mannen naast mannen. Dat is niet verplicht, maar het gebeurt. Contact tussen mannen en vrouwen is beperkt. Een vrouw zal ook niet snel alleen de straat op gaan als het donker is. Niet omdat het gevaarlijk is, maar omdat het niet eervol is. Als buitenlandse mag je al eens tegen de regels zondigen, maar ik merk dat ik me als vanzelf aanpas.

Eerst moeder, dan vrouw

Denk nu niet dat vrouwen hier onderdrukt worden. In het kader van mijn onderzoek peil ik naar de houding van de Palestijnse vrouwen tegenover gezinsplanning en contraceptiva. Hierdoor heb ik al heel wat sterke vrouwen ontmoet die op een open en directe manier over persoonlijke zaken praten. Sterke vrouwen, waarvan sommigen toch hun gezicht bedekken als er een man in de kamer aanwezig is.

Gezinsplanning wordt hier trouwens heel anders ingevuld. Voor veel vrouwen is het krijgen van een kind geen individuele beslissing. De eigen familie, maar vooral de schoonfamilie van een vrouw heeft veel invloed. Contraceptiva worden vooral gebruikt om pauzes tussen de kinderen in te lassen, niet om te stoppen. Los daarvan is de vruchtbaarheidsgraad de laatste jaren serieus gedaald: 4.1 kinderen per vrouw in de Westelijke Jordaanoever en 5.8 in Gaza.

Naar Jeruzalem

Wat het leven hier -zelfs voor een buitenlander- erg moeilijk maakt, is de Israëlische bezetting. Als je Ramallah verlaat, moet je een Israëlische controlepost passeren. Dat betekent vaak lange wachttijden, nerveuze situaties, vernederingen enz. Ondertussen ben ik het gewoon om soldaten met enorme wapens te zien, om te moeten wachten, om plannen te moeten aanpassen ...

Maar ik mag niet klagen, want met mijn internationaal paspoort kán ik tenminste overal rondreizen. Ik kan meestal zonder veel problemen naar mooie Palestijnse steden zoals Hebron en Nablus, naar de hoofdstad Jeruzalem en ook naar steden in Israël. De meeste Palestijnen kennen die "luxe" niet. Sommige van mijn vrienden hebben hun familie al jaren niet meer gezien.

Exotische Belgen

Ondanks deze problemen blijft de gastvrijheid van de Palestijnen legendarisch! Ik ben al talloze keren bij mensen thuis uitgenodigd, vaak na hen maar één keer ontmoet te hebben. En telkens weer werd ik als een koningin in de watten gelegd, met lekkere, traditionele gerechten en desserts. Nadien werd ik steevast meegetroond naar de andere leden van de familie. Buitenlanders zijn in hun ogen "exotisch". Ze zijn geïnteresseerd in ons en willen graag weten wat wij van de Palestijnen denken. In de eerste maanden was de communicatie niet altijd makkelijk, maar ondertussen ken ik al voldoende Arabisch om met hen te praten.

Net op de valreep, want met Pasen keer ik terug naar België. Ik zal Palestina missen. De gekleurde tapijten, het verse granaatappelsap, de gezellige chaos, de verse olijven, en vooral de onwaarschijnlijke warmte van de mensen. Maar zoals dat gaat zal ik wel weer wennen aan het makkelijke vrije gevoel een Belg te zijn. Zeker na een groot pak friet met mayonaise." <lacht>

E-mail: eline.demey@ugent.be