Tom (50) werd twee keer ontslagen, maar keerde dit om in iets positiefs. Tom: “Toen Bekaert in 2002 herstructureerde, verloor ik mijn werk. Na wat zoeken, kon ik bij Ahlers aan de slag: ik werd verantwoordelijk voor hun Oekraïense vestiging. Dus trok ik met mijn vrouw Jolanta en onze kinderen Paulina en Timon -toen 8 en 2- naar Oekraïne. Enkele jaren later werd ik opnieuw ontslagen. Ik besloot in Oekraïne te blijven en als zelfstandige afsluitingen in sportstadiums te plaatsen. Ik mengde zelf beton en boorde de gaten. Een hele aanpassing na mijn kantoorwerk!

Bovendien bleek ondernemen in Oekraïne aartsmoeilijk: politie, douane en gerecht zijn corrupt en de banksector werkt niet. Zaken als leningen, leasing van uitrusting en verzekeringen tegen wanbetalers zijn er onbestaande. Nu, hoe moeilijker het is om te ondernemen in een land, hoe minder concurrentie, denk ik dan. Intussen is mijn bedrijf gegroeid: ik heb 15 medewerkers en we installeren nu ook beveiligingsapparatuur. Aangezien het Europees voetbalkampioenschap 2012 in Oekraïne plaatsvindt, is er veel vraag naar onze diensten. Zo werkten we al in het Shakhtar Donetsk en Metalist Kharkiv stadium.

Vier rare buitenlanders

Toen we pas in Kharkiv woonden, hebben we allevier zo snel mogelijk Russisch geleerd. In deze stad met ruim 1,4 miljoen inwoners wordt er, naast Oekraïens vooral Russisch gesproken en is de Russische invloed groot. Op het centrale plein staat een reuzengroot beeld van Lenin en de kinderen leren op school lange Russische teksten vanbuiten over Poesjkin en de oorlog tegen Napoleon. Slechts weinig Oekraïners spreken Engels: al wie Engels kent, is allang het land uitgevlucht. Bijna iedereen wil naar het buitenland. We worden dan ook soms raar bekeken: “Wat doen jullie in Oekraïne? Jullie hebben zelfs geen visum nodig om weg te geraken!”

Toch wonen we liever hier dan in België. Het is goed leven in Oekraïne als je een beetje geld hebt. De mensen zijn positief en heel tolerant. Alles mag, en je wordt niet met de vinger gewezen zoals dat in België soms het geval is. Ook onze kinderen voelen zich gelukkig. Paulina bijvoorbeeld spreekt intussen 7 talen en is in haar vrije tijd een gedegen schermster. Ze vinden het alleen vervelend dat ze zoveel huiswerk hebben: soms zijn ze ermee bezig tot ‘s nachts.

Ziekenwagen zonder benzine

In het begin hebben we aan een aantal dingen moeten wennen. Bijvoorbeeld: aan de enorme gaten in de weg. De eerste twee weken reed ik drie banden stuk. Ik kon me daar toen erg kwaad over maken, maar nu ben ik het gewoon: ik weet dat ik best mijn voorgangers volg die over de weg heen zigzaggen. Een andere grote aanpassing waren de snikhete zomers en lange koude winters (tot -30°C). De huizen hebben hier centrale stadsverwarming en de overheid zet ze pas op als je binnen je eigen adem kan zien. Een zelfstandige verwarming is een uitzonderlijke luxe. Je moet er een half jaar vergunningen voor verzamelen en allerhande verbouwingen doen.

Wat wellicht nooit gaat wennen, is de corruptie. Die is er op álle niveaus. Aan de universiteit bijvoorbeeld, krijg je enkel een diploma als je voldoende betaalt. Studeer je goed, dan krijg je wel een korting. Ook de gezondheidszorg is corrupt. Dat merkte ik een tijd geleden toen ik op het ijs mijn been brak en een ambulance belde. De vooroorlogse wagen pikte me op en reed onmiddellijk met de sirene aan naar een benzinestation. De ambulancier meldde me dat de benzine op was. Ik moest een volle tank betalen. Toen we in het hospitaal aankwamen, kreeg ik een lijst met dingen die te koop waren: gips, verband, krukken… Ik moest die zelf gaan aanschaffen bij de apotheker om de hoek. Daarna kreeg ik gelukkig wat morfine tegen de pijn.

Belofte maakt geen schuld

Iets leukers om het over te hebben, is de Oekraïense volksaard. Oekraïners zijn erg bijgelovig: je mag geen hand schudden in een deuropening, niet naar jezelf wijzen en niet binnenshuis fluiten. ’s Avonds mag je geen geld overhandigen: je moet het eerst op de grond gooien en dan mag de ander het oprapen. Verder heeft vrijwel iedereen een medium, zelfs bedrijfsleiders. Ik heb zelf ook eens een medium bezocht. Ze zei me dat de benzinepomp van mijn auto het binnen de week zou begeven. Ik reed met een bang hart rond, maar er gebeurde niets. Op het einde van de week vloog ik naar België en leende de wagen van m’n zus. Plots viel hij stil: de benzinepomp was stuk…

Ook typisch voor Oekraïners is dat ze van alles beloven omdat ze denken dat je je dan gelukkiger gaat voelen. Een vernuftige tactiek van hen is ‘dingen beloven voor morgen’. Je stapt bijvoorbeeld een winkel binnen en de verkoper zegt: “Kom morgen nog eens langs. Dan zal het product er zijn.” Als je dan de dag erop langsgaat zet hij: “Ik heb gezegd dat je morgen moet langskomen en elke keer kom je vandaag!” Een scenario regelrecht uit Samson en Gert.”

E-mail: Murrath_Tom@hotmail.com