Hoe dikwijls hoor je het woord 'integer' in je leven? Vaak, maar meestal in specifieke situaties. Op begrafenissen bijvoorbeeld, waar de overledene steevast als 'een heel integer mens' wordt omschreven. Bij verkiezingen, wanneer een politicus met een hoge stembusuitslag geprezen wordt als 'de integere kandidaat die ons wist te overtuigen'. Of bij sollicitaties, waar een kandidaat met de stempel 'integer' net dat stapje voor heeft. 

Zelfs landen nemen de term graag in de mond. Japan beschouwt zichzelf bijvoorbeeld als de bakermat van integriteit.

Ook heel wat bedrijven beweren integer te zijn. In ons bedrijf hebben we elk jaar een 'maand van integriteit'. Tijdens die maand worden we gebombardeerd worden met debatten, trainingen en een verplichte video waarin de CEO een speech geeft. Het doel: ons duidelijk maken dat we perfect integer moeten zijn want onze werkgever is ook maagdelijk integer. 

Oprechte intentie of PR-strategie?

In het bedrijfsleven is 'integer' een modewoord geworden, vooral in de context van ESG (Economisch, Sociaal en Governance). 

Heel wat bedrijven zijn verplicht om in het kader van ESG te rapporteren over hoe ze omgaan met het milieu, de maatschappij en goed bestuur. Op die manier tonen ze aan dat ze duurzaam zijn en integer.

Dat klinkt prachtig op papier, maar wat gebeurt er achter de schermen? Zoals we al jaren zien bij greenwashing -waarbij bedrijven zich groener voordoen dan ze zijn- is er volgens mij nu sprake van integrity-washing.

Bedrijven dragen integriteit uit als kernwaarde, terwijl ze in werkelijkheid vooral handelen vanuit winstbejag, opportunisme of imago-management.

Leeg of leidend?

Een integer bedrijf stelt ethiek boven winst en zet zich in voor het welzijn van de maatschappij, niet alleen voor het eigenbelang. Maar laten we eerlijk zijn: hoeveel bedrijven handelen daadwerkelijk vanuit die kernwaarden?

Veel organisaties gebruiken integriteit vooral als slogan, niet als werkelijke bedrijfsfilosofie. Ze vermelden het prominent in hun missie, maar in de praktijk maken ze die belofte niet waar. 

Denk aan bedrijven die zich 'transparant' noemen terwijl ze hun winst optimaliseren via schimmige belastingconstructies. Of organisaties die claimen 'eerlijk' te zijn, maar tegelijkertijd misbruik maken van arbeidskrachten in landen met lage lonen.

Het probleem is dat integriteit moeilijk meetbaar is, anders dan bijvoorbeeld CO₂-uitstoot of energieverbruik. Een duurzaamheidsrapport toont zwart op wit aan dat een bedrijf zijn uitstoot met 30% heeft verminderd. Maar hoe meet je of een bedrijf echt integer is? Hoe weet je of het handelen van de directie strookt met hun mooie woorden? Vaak is er weinig controle en blijft integriteit een ongrijpbaar, vaag begrip.

ESG als stok achter de deur

Het ESG-framework heeft zeker waarde als drijfveer om bedrijven ethischer te laten werken. Doordat ze moeten rapporteren over hoe ze omgaan met het milieu, de maatschappij en goed bestuur worden ze gedwongen om na te denken over hun impact.

Maar is deze focus op integriteit een bewuste keuze, of doen bedrijven dit puur om hun verplichtingen te vervullen? Als integriteit alleen een verplichting is, blijft het een lege huls. 

De ware intenties komen pas aan het licht in moeilijke situaties: wanneer winst en ethiek botsen. Een integer bedrijf kiest in zulke gevallen voor het juiste, zelfs als dat minder winst oplevert. Helaas zijn er nog te veel voorbeelden van bedrijven die in zulke situaties hun ethische kompas laten varen.

Hoe herken je echte integriteit?

Enkele eigenschappen die volgens mij in het DNA van een oprecht integer bedrijf gekerfd zijn:

• Transparantie: een integer bedrijf is transparant over zijn successen, maar vooral ook over tegenslagen en fouten.
• Maatschappelijke impact: een integer bedrijf zet zich in voor de gemeenschap, niet omdat het moet, maar omdat ze het echt willen.
• Ethische besluitvorming: een integer bedrijf maakt keuzes op basis van waarden en niet alleen op basis van cijfers. 

Als werknemer is het essentieel om kritisch te blijven. Laat je niet verleiden door mooie woorden of glanzende rapporten.

Het gevaar van integrity-washing

Net zoals greenwashing het vertrouwen in duurzaamheid heeft beschadigd, ondermijnt integrity-washing het geloof in oprechte bedrijfsvoering.

Als integriteit niets meer is dan een marketingtruc, dan holt dat de waarde van het woord volledig uit.

Of je nu een mens bent, een politicus of een bedrijf: integriteit gaat niet over hoe mooi je het presenteert, maar over hoe je het leeft. Uiteindelijk draait het om wat je doet als niemand kijkt. Want zeg nou zelf: als je alleen integer bent omdat het moet, dan kan je net zo goed een sticker op je voorhoofd plakken met 'Pas op: breekbaar imago'. En dat werkt misschien bij een sollicitatie, maar bij de consument zijn we daar inmiddels wel klaar mee.

Kortom, integriteit: óf je hebt het, óf je doet alsof. En wie doet alsof, valt vroeg of laat door de mand.

Of, in goed Nederlands: je kan je integriteit niet groenwassen, hoe hard je het ook probeert.