Onvermijdelijk, wenselijk, het zijn woorden die een mens omzichtig moet gebruiken. Is het wel allemaal zo onvermijdelijk en is het allemaal wenselijk? Het voorbeeld dat altijd aangehaald wordt is dat van de landbouw in Amerika, die evolueerde van 70% in 1790 naar minder dan 3% nu. Dat proces ging hand in hand met industrialisatie en de verhoging van de productiviteit. En dat zou een goede zaak zijn. Uiteraard is het dat. De boerenstiel is een harde stiel. Maar het is mij niet helemaal duidelijk of een fabrieksarbeider het dan zoveel makkelijker heeft.  

Maar die evolutie is niet tegen te houden, want we moeten vooruit. Zeggen ze… En daar had en heb ik het lastig mee. Ook nu nog, als ik zie hoe de nieuwe economie genadeloos is voor zij die niet mee kunnen.

Toen dacht ik aan mezelf terug. Jaren geleden had ik een goedbetaalde baan, een firmawagen en alles wat er bij hoorde. Het enige probleem was dat ik er zelf niet bij hoorde. Dat het wrong, dat het niet juist zat. Dat had veel te maken met een ingebakken afkeer voor autoriteit, maar nog meer met een vreemd onvervuld gevoel. Dat het niet kon zijn dat ik mijn leven op deze manier zou 'vol werken', om dan op pensioen te gaan.

En ik hoor nog zo de stem van 'ons' moeder bij elke nieuwe job, elke nieuwe verandering 'maar jongen toch, waarom kunt ge niet gewoon blij zijn met uw werk en proberen om er langer dan vijf jaar te blijven? Uw papa heeft heel zijn leven voor de staat gewerkt! Het gaat niet over geluk, het gaat over zekerheid in het leven.'

En nu wordt het me duidelijk waarom die rusteloosheid er nu veel minder is. Wie zichzelf wil verbeteren of veranderen, moet ook door dat proces van creatieve destructie. Je moet je zekerheden achter je laten, je bruggen verbranden en een tijdje in een onzeker niemandsland verdwalen om aan te voelen waar je heen wil, en of je ambities overeenkomen met je talenten.

Ook dat is creatieve destructie, maar dan op mensenmaat. En ik kan u verzekeren, je wordt daar gelukkig van, op lange termijn.