Van alle tijden
Al van in de oertijd was kennis macht. Door te ‘roddelen’ kon je informatie inwinnen over de positie van anderen. Het was met andere woorden een overlevingsmechanisme. Wie deed wat? Wie kon je vertrouwen? Voor wie moest je alert zijn? Wie waren je rivalen en wie je medestanders?
Deze vragen zijn ook vandaag de dag nog steeds relevant als het gaat om samenwerken met anderen. Het is dus heel normaal dat er tussendoor op het werk wel eens geroddeld wordt. De boog kan trouwens ook niet altijd gespannen staan.
Gradaties van roddelen
Er bestaan verschillende gradaties van roddelen: van nieuwsgierig info uitwisselen met elkaar en subtiel geroddel tot openlijke zwartmakerij, manipulatie en pesten.
In haar boek heeft Nele Verrezen het over roddelen dat als systeem wordt ingezet om anderen in een kwaad daglicht te stellen zodat de roddelaar er zelf beter van wordt.
Negatieve gevolgen
Geroddel als strategie om een collega doelbewust schade te berokkenen, gaat ten koste van werknemers, de teamsfeer, het bedrijf en zelfs de klant.
- De werknemer waarover wordt geroddeld, krijgt een stempel opgedrukt en kan zich niet of nauwelijks verdedigen. Dit heeft effect op zijn denken (‘ik ben niets waard’), voelen (ongelukkig zijn) en handelen (niet meer meegaan op teamactiviteiten, niet meer durven spreken op teamvergaderingen, zich afzonderen).
- Ook op teamniveau zijn de gevolgen nefast. De resultaten gaan achteruit en er ontstaan kliekjes.
- Dit heeft een negatief effect op het volledige bedrijf. Mensen vallen uit en blijven thuis omdat ze zich niet goed in hun vel voelen. Talentvolle medewerkers verlaten het bedrijf en in deze tijden is het niet evident om snel nieuwe en goede mensen te vinden.
- Zelfs de klant kan uiteindelijk lijden onder het geroddel. Doordat de prestaties van de werknemers omlaag gaan, kunnen er fouten ontstaan waar de klant de dupe van is. Hierdoor kunnen bedrijven onder druk komen te staan en uiteindelijk zelfs failliet gaan.
Waarom gebruiken mensen geroddel voor eigen gewin?
Volgens auteur Nele Verrezen zijn er 5 redenen waarom mensen roddelen om hun eigen positie te versterken. Ze reikt ook een oplossing aan om de roddelaars te stimuleren tot ander, constructief gedrag.
- Ze willen overleven in de roddelcultuur en niet zelf als buitenbeentje worden beschouwd door niet mee te doen.
Oplossing: investeer in een positieve cultuur waar open communicatie en samenwerking in en over teams centraal staat. Vier successen samen en pak ondermijnend gedrag onmiddellijk aan. - Ze roddelen om hun eigen fouten te verbergen.
Oplossing: bouw aan een veilige teamcultuur waar fouten maken geen taboe is en mensen leren uit de steken die ze laten vallen. Installeer een mindset waarbij nagegaan wordt hoe medewerkers fouten kunnen vermijden in de toekomst, zonder dat ze met de vinger worden gewezen. - Ze willen in het middelpunt van de belangstelling staan.
Oplossing: zoek initiatieven waarbij de roddelaars zichzelf belangrijk kunnen voelen, maar door positief gedrag te stellen en niet ten koste van iemand anders. - Ze willen hun eigen frustraties uiten.
Oplossing: ga samen met de roddelaars op zoek naar constructieve kanalen om hun frustratie te uiten (bv. door op frequente basis samen te zitten met de leidinggevende, door hen tussen de middag te laten sporten…) en moedig hen aan om sneller feedback te geven over iets waarmee ze het niet eens zijn. - Ze genieten van de pijn van anderen.
Oplossing: achterhaal hun drijfveer en leer hen ander gedrag aan, maar dit vraagt tijd. Wees ook realistisch, want gedragsverandering gaat vaak gepaard met hervallen in het oude gedrag. Ze gaan er alles aan doen om het roddelsysteem in stand te houden aangezien dit bekend, vertrouwd en voorspelbaar is én een behoefte invult.
Online bestellen
Wil je meer trips & tricks en praktijkervaringen ontdekken om als medewerker, leidinggevende of organisatie actief aan de slag te gaan om roddelen te stoppen? ‘Gekonkelfoes in organisaties’ is verschenen bij Uitgeverij Politeia en je kan het boek online bestellen.