Oermens

Je voelt een knoop in de maag. Je hartslag versnelt. Je wordt kwaad en wil in de verdediging gaan. Het is de manier waarop veel mensen reageren op kritiek. Het voelt als een persoonlijke aanval die je moet pareren.

Dit is te wijten aan een verdedigingsmechanisme dat de mens in de loop der tijden heeft aangeleerd. In de oertijd was het zo dat je meer overlevingskansen had als je tot een groep behoorde. Je had je stam nodig om te kunnen overleven, voedsel te zoeken en je voort te planten.

De oermens was geconditioneerd om te vechten tegen sociale afwijzing en wou niet verstoten worden uit de groep. Als je vandaag de dag kritiek krijgt, start je lichaam nog altijd diezelfde primaire reactie op uit de oertijd.

Tips

Hoe kan je op een gezonde manier omgaan met kritiek? 

1. Zie kritiek niet als een persoonlijke aanval
Hoewel het anders aanvoelt, is kritiek meestal oprecht bedoeld en niet als aanval op je persoon.

Schakel je primaire oer-reactie dus even uit. Door je bewust te zijn van je verdedigingsmechanisme, word je vanzelf al kalmer.

Adem diep in en uit om de stresshormonen te temmen en je lichaam rustiger te maken.

2. Luister goed naar wat de ander te zeggen heeft
Luister aandachtig naar de kritiek in plaats van direct in de verdediging te schieten of kwaad te worden. 

Stel gerust vragen als je de kritiek niet helemaal begrijpt. Vraag om voorbeelden van je gedrag of om tips over hoe je jezelf kan verbeteren. Vat eventueel ook de feedback samen om zeker te zijn dat je het goed hebt begrepen.

Probeer na te gaan of er een grond van waarheid in zit. Bekijk de situatie dus ook vanuit het standpunt van de andere. Dat is niet makkelijk, omdat je dan mogelijk moet toegeven dat je iets fout hebt gedaan.

3. Vraag wat tijd
Negatieve opmerkingen vergen veel van je brein. Je reageert dus beter niet meteen in een opwelling op kritiek.

Vraag gerust even tijd om alles te laten bezinken. Bedank de ander voor de feedback en zeg dat je er over gaat nadenken.

Heb je een collega die met een hele lijst negatieve opmerkingen komt aandraven? Onderbreek die collega gerust en zeg dat je de opmerkingen eerst wil verwerken. Op een later punt kunnen jullie de rest dan bespreken.

Dit helpt je om rustiger te worden en later met wat afstand het gesprek opnieuw aan te gaan.

4. Geef feedback 
Vond je dat de kritiek op een aanvallende manier werd gegeven? Geef dat dan aan. 

Vind je bepaalde opmerkingen onterecht? Weerleg op een rustige manier de punten waarmee je het niet eens bent. 

Besef ook dat je niet voor iedereen goed kan doen. Maak voor jezelf de afweging of de kritiek gegrond is en of je er iets mee doet.

5. Vraag zelf om kritiek
Hoe vaker je kritiek krijgt, hoe makkelijker het is om ermee om te gaan.

Zoals bij alles moet je oefenen om beter te worden, en dat kan alleen als je daadwerkelijk kritiek krijgt.

Na verloop van tijd begin je ook beter in te zien dat kritiek niet het einde van de wereld is. Het raakt je minder, en je kan er wel degelijk iets positiefs uithalen.

Vraag daarom zelf ook geregeld om feedback. Haal de punten eruit waarmee je iets bent en groei als mens. 

Zoek hiervoor mensen die jou eerlijke en constructieve antwoorden kunnen geven.