“Ik heb Oost-Europese talen en culturen gestudeerd: Sloveens en Russisch en ook wat Bulgaars. Ongeveer twee jaar nadat ik was afgestudeerd in de Slavistiek, kwam ik te weten dat er een positie vrijkwam bij de Nederlandse ambassade in Bratislava. Tegelijk had de universiteit van Ruzomberok een docent Nederlands nodig. Tijdens de sollicitatiegesprekken stelde ik voor de twee jobs te combineren, en zo geschiedde. Niet veel later verhuisde ik.

Bratislava is een stad die echt herleefde na het communisme. Jonge kunstenaars en ondernemers maakten er een hippe stad van, vol originele plekken. Mainstream ketens vind je er haast niet. En natuurlijk geeft ook de Donau de stad een aparte sfeer. Langs de rivier liggen talrijke trendy restaurantjes die de moeite waard zijn. Naar Slowaakse normen best prijzig, maar voor ons nog altijd goedkoop.

Voorbeeldige studenten

Ik was initieel aangeworven als archivaris, maar na een maand vroeg de ambassadrice mij om Politiek Officier te worden. Normaal moet een Slowaak die positie invullen, maar ze vonden niet meteen iemand. Wat de job inhield? Veel netwerken, de Slowaakse media volgen en Slowaken uitnodigen en ontvangen op de ambassade. Vooral dan experts rond Roma-zigeuners. Slowakije heeft een half miljoen Roma, en dat zorgt voor een aantal uitdagingen op vlak van werkloosheid, armoede, enzovoort. Verder schreef ik de blog van de ambassadrice. Ik blogde onder andere over hernieuwbare energie, anti-corruptie, minderheden en holebi-rechten.

Daarnaast gaf ik Nederlandse les aan de unief. Slowaakse studenten zijn een ontzettend dankbaar publiek: ze zijn heel vriendelijk, storen de les nooit en hebben enorm veel ontzag voor hun leerkrachten. Het enige minpuntje is dat ze bijna nooit durven antwoorden op vragen en nogal afwachtend zijn. Volgens mij is dat gebrek aan initiatief nog een erfenis van het communisme. Ze hebben het soms moeilijk om in te schatten wat van hen wordt verwacht.

Diepgelovige macho’s

De Slowaakse manier van werken is anders dan wij gewoon zijn. Slowaken zijn harde werkers, maar ze houden tegelijk nog vast aan een strakke dagindeling. Rond de middag moet een Slowaak gewoonweg soep hebben bijvoorbeeld. En verder is het duidelijk dat hun werk over het algemeen niet op de eerste plaats komt. Familie, kinderen en het gemeenschapsleven zijn prioritair. Vooral als ze gelovig zijn, en veel Slowaken zijn diepgelovig. Ze bidden nog bij elke maaltijd, en de kerken zitten propvol, met lange rijen wachtenden buiten aan de kerkpoort. Bevreemdend.

Er waren nog wel andere zaken waar ik me over verwonderde en aan ergerde. Het verkeer bijvoorbeeld. In Slowakije stoppen auto's vaak niet als je al op het zebrapad bent. Integendeel, ze geven gas en rijden om je heen. Bizar genoeg zijn ze in het openbaar vervoer dan weer extreem hoffelijk. Oh wee als je in de bus of de trein je plaats niet afstaat aan een bejaarde! En dan zijn er nog de talrijke macho's: skinheads die te veel in de gym zitten en verbaal nogal agressief zijn.

Rot fruit

Wat ik ook best vervelend vond, was dat vooral de mannen verwachten dat je alcohol drinkt. Soms kreeg ik een uitnodiging om op café te gaan, en dan zei ik: “Ok, maar vanavond drink ik wel geen alcohol.” Dan kreeg ik als antwoord: “Ok, dan gaan we morgen wel.” Ik heb de eerste drie maanden in Slowakije, meer alcohol gedronken dan de tien jaar ervoor. Dat had af en toe zijn charme, maar na een tijd verzon ik toch allerlei excuses om niet mee te moeten drinken. Zeker als ze slivovica dronken, een zelfgestookte pruimenwijn. Die smaakt naar rot fruit dat je in je keel in brandt steekt.

Happy ending

lowaken hebben de grappige neiging om hun eigen land te bespotten. Ze hebben zo'n beetje een collectief inferioriteitscomplex ten opzichte van alle omliggende landen, vooral Tsjechië. Ze klagen dat de Tsjechen op hen neerkijken, maar tegelijk beweren ze zelf dat in Tsjechië alles beter is dan in Slowakije. Iets wat dus helemaal niet klopt, want Slowakije is een prachtig land met heel wat troeven.

Een van de grootste troeven moet wel de vrouwelijke bevolking zijn. Ik ben er smoorverliefd geworden op een van mijn studentes. Het bleek gelukkig wederzijds te zijn. Natuurlijk was ik bang dat het tegen de regels van de unief was om een relatie te hebben met een studente. Ik trok mijn stoute schoenen aan en vroeg aan mijn baas of het mocht. Hij zei: “Ja, tuurlijk mag dat. Wil je graag een kopie van haar dossier? Dan weet je alles over haar, van haar lagere school tot nu!” Ik heb het dossier beleefd geweigerd, maar vier jaar later zijn we wel verloofd. Volgend jaar trouwen we in Slowakije.

Intussen woon ik terug in België. Maar door in het buitenland te gaan werken, zijn er allerlei dingen gebeurd die ik eerder gewoonweg niet voor mogelijk hield. Wie met kriebels zit om een buitenlands avontuur te beginnen: doen!”

E-mail: rigoreobstinato@hotmail.com

William maakte samen met Dieter Walckiers een webstrip die onder andere vertaald werd naar het Slowaaks en Pools: www.verkrijt.net

Williams Slowaakse verloofde blogt in het Nederlands: https://zuzipistova.wordpress.com