De laatste maanden ben ik geconfronteerd met de twee uitersten van deze onderkende maar ook vaak misbruikte beroepsziekte.

Onlangs stelden enkele HR-medewerkers van ons Japans management voor om een sensibiliseringscampagne en training te organiseren binnen ons bedrijf over het al dan niet uitgeblust zijn binnen je job. Het burn-outsyndroom!

De hoogste Japanse baas had maar 5 seconden nodig om het voorstel prompt van de tafel te duwen. 'Burn-outproblemen zijn alleen maar mogelijk bij zwakke mensen. Hier is dit niet van nut, ander onderwerp!' Dit was zijn epilerende evaluatie, als een volleerde oosterse psychiater.

Ik kon mijn oren niet geloven. Zijn empathiegehalte was even hoog als het watergehalte in het zand van de Sahel.

Wat een arrogantie, wetende dat mijn directe Japanse baas zopas naar Japan werd teruggestuurd omdat hij een burn-out had. 

Mijn baas kon zijn leidinggevende job totaal geen meester. Zijn functie werd zijn dwingende en nooit loslatende baas. Na 2 jaar aanmodderen en alle problemen op zijn beloop te laten gaan, moest hij zijn meerdere erkennen en de handdoek in de ring gooien.

Hij brak toen ik hem in de kantine eenzaam zijn broodje zag eten. Hij vroeg met tranen in de ogen of ik even naast hem kon zitten om over zijn probleem te praten. Hij vertelde me dat hij niet meer kon slapen. Een beginnende depressie maakte van hem een verdorde kamerplant in ons team.

Het slaapgebrek was natuurlijk maar het tipje van de ijsberg. Hij verdween niet alleen van het toneel in ons Belgisch kantoor maar werd in Japan ook binnen de kortste keren op een zijspoor gezet. Hij kreeg een simpele functie die paste bij zijn 'zwakheid'!

In veel Japanse bedrijven betekent het erkennen van depressieve gevoelens, als gevolg van je job, een zelf gekozenen guillotine-moment in je carrière. Dit is ook waarom karroshi (= werken en overuren maken tot je er letterlijk bij doodvalt) nog steeds een ronddwalend spook is in de Japanse maatschappij.

Het meest schokkende was nog dat mijn depressieve baas een nieuwe Franse collega Thomas moest ontslaan wegens... een burn-out.

Het mocht het bedrijf kosten wat het wilde maar Thomas moest eruit. In dit geval had het management gedeeltelijk gelijk want mijn Franse collega gebruikte zijn ziekte -toen hij nog maar 6 maand in dienst was- om zijn looneisen kracht bij te zetten.

Hij claimde tegen ons dat hij de juiste bedrijfswagen moest hebben en de beloofde loonaanpassing er direct moest zijn, anders zou hij de bazen een lesje leren.

De dag erna kwam zijn doktersbriefje binnen voor de eerste maand ziekteverlof omwille van een burn-out. Niet alleen de Japanse bazen werden geblackmaild, ook ik, want ik moest zijn job overnemen. 

Toen hij vervolgens nog drie doktersbriefjes binnenbracht en in totaal vier maanden was thuisgeweest, betekende dit het einde van zijn carrière. De rechtbank en advocaten werden er zelfs bij betrokken. 

Ik maakte een gelijkaardig geval mee in ons Pools kantoor. Een heel gewaardeerde, maar uiterst veeleisende collega kreeg plots 6 maand ziekteverlof door een burn-out. Dit kwam voor iedereen als een donderslag bij heldere hemel. Zijn collega's hadden veel sympathie voor hem en steunden hem in zijn pijnlijke situatie.

Toen ik 3 weken geleden met hem in Warsaw gezellig een pintje aan het drinken was, biechtte hij op dat zijn ziekte volledig gefabriceerd was om zijn gemiste promotie te wreken.

Toen ik dit hoorde, voelde ik me emotioneel misbruikt. Ik had hem zelfs nog chocolade gestuurd tijdens zijn ziekteverlof...

Die twee gevallen zijn de andere kant van de medaille in het debat. Gewiekste werknemers -zowel jong als oud- kapen de ongrijpbare ziekte om zo hun eisen of hun eigenbelang kracht bij te zetten.

Meestal weten de meeste collega's wie de echte slachtoffers zijn. Over de denkbeeldige gevallen wordt er niet openlijk gesproken. Er heerst een soort omerta.

Als ik in mijn persoonlijk leven en mijn werkomgeving rondkijk, merk ik dat het misbruik veel meer voorkomt dan wat de belangenorganisaties willen toegeven.

Het is een taboe dat moet doorbroken worden want uiteindelijk zijn er hierdoor alleen maar verliezers: de echte slachtoffers, de collega's en de werkgevers, maar ook de misbruikers want die verdienen geen greintje begrip.

Bedrijven moeten uiterst waakzaam zijn om hun waardevolle mensen niet in hun eigen kookpotten plat te garen maar anderzijds moeten de profiteurs ook stoppen met andere collega's te kannibaliseren."