Mieke (58): “Tijdens de opbouw van de fabriek fotografeerde ik het volledige proces en maakte ik er fotoboeken van. Toen de fabriek in productie ging, ontwierp ik de folders, de website en het logo. Zo kwam ik in contact met heel wat verschillende medewerkers: managers, ingenieurs, secretaressen, bouwers, producenten, poetsvrouwen...

Zij brachten me heel wat bij over de Indische maatschappij. Hoe moeilijk het er is om ‘hogerop’ te geraken bijvoorbeeld. Dat heeft veel te maken met het kastensysteem. Ondanks het feit dat het wettelijk verboden is, wordt tijdens sollicitaties vaak je plaats in het kastensysteem gevraagd. En veelal is dit doorslaggevend bij de aanwerving.

Ongelijk

Toen ik fotografeerde had ik vooral veel bewondering voor de vrouwen. Het waren lange, slanke, gespierde vrouwen die net als mieren met een schaal vol beton op hun hoofd de fabriek bouwden, beetje bij beetje. Toen ik de foto’s van deze fiere vrouwen in de fotoboeken verwerkte, kreeg ik meteen te horen dat ik dit beter niet toonde.

De grootste democratie ter wereld… maar als vrouw ben je er niets. Zelfs ik, als vrouw van een werkende buitenlandse man, kreeg geen aparte rekening of een eigen bankkaart. Elke keer dat ik iets kocht met mijn man zijn bankkaart, kreeg hij een sms met de details van de aankoop: wat, waar, en hoeveel.

Confronterend

We kregen een netjes en goed uitgerust huis van de firma in een ommuurde en bewaakte zone in Jamshedpur. Net buiten die muren woonden grote gezinnen van twee generaties samen in huisjes zonder elektriciteit, water of toilet. Koeien, wilde honden en varkens liepen er overal rond. De vrouwen rolden kooltjes van koolafval en droogden die langs de weg. Ze maakten van koeiendrek een soort pannekoeken die ze dan gebruikten als brandstof om te koken. Van zodra ze me zagen, kwamen de kinderen in kapotte kleren naar me toe en vroegen me om hulp: “Please give me?!”, riepen ze. Dat was héél confronterend!

Je ziet ontzettend veel armoede en ellende, dus je probeert te helpen. Je helpt vrouwen aan een nieuwe job door je laptop uit te lenen om een sollicitatiebrief te schrijven. Je geeft Engelse les aan kinderen in ruil voor een paar Hindi zinnen en fantastische verhalen over hun goden. Je betaalt een keizersnede omdat de moeder daarvoor een lening moet aangaan bij de bank. Je helpt weduwes om de ziekenhuisfacturen van hun overleden man te betalen. Er was en is zoveel om te helpen…

Boeiend en kleurrijk

We werkten er zes dagen op zeven. Zondag was onze enige vrije dag. Dan trokken we erop uit met de fiets. Weg van het lawaai en de drukte. We namen het veerbootje over de Kharkai of de Subarnarekha-rivier, richting ongerepte natuur. We fietsten langs kleine dorpjes zonder geasfalteerde wegen, waar vrouwen groenten kweekten en kinderen voetbal speelden op dorre velden. Alsof de tijd er stilstond. Dat was puur genieten!

De hoeveelheid aan geuren en kleuren maakten een diepe indruk op me. Vrouwen in prachtige, kleurrijke sarongs. Heerlijk geurende eetkraampjes met lekkere gerechten, kleine winkeltjes met ongeziene snuisterijen, tempels met kleurrijk beschilderde goden met apen- of olifantenhoofden…

Vuil

Mooie natuur, maar ook smerig. Op een dag werden we uitgenodigd voor een picknick middenin de natuur. Ik heb nog nooit zoveel vuil gezien! Het werd gewoon opzij geveegd. Daarna legden ze een aantal grote dekens open en haalden ze hun potten en pannen boven. Links en rechts van ons zaten grote luidruchtige groepen die Bollywood-muziek draaiden, meezongen en dansten. Een beetje verderop slachtten ze een levende kip om meteen daarna klaar te maken en op te peuzelen...

Samen met een paar vrienden besloten we de omgeving wat te verkennen. We liepen de heuvel op, van waar we een goed zicht hadden op het landschap. We zagen velden tot aan de horizon vol witte wegwerpborden. Toen we onze vrienden vroegen wat ze van het landschap vonden zeiden ze: “Prachtig!”. Toen we vroegen wat ze van de witte borden vonden, werd het even stil. Dat was hen nog nooit opgevallen.

Warm en druk

Auto’s rijden er niet links of rechts maar in het midden van de baan en blijven constant toeteren. We maakten er grapjes over: “Wanneer is een auto in India ‘perte totale’? Als de claxon het niet meer doet.” Mannen rijden rond op luidruchtige motors, met hun vrouw in amazonezit achterop, een baby in haar armen, en soms nog meerdere kinderen tussen.

Er zijn geen seizoenen in India, het gaat van warm naar heet naar vochtig en terug naar warm. De beste periode is van november tot februari met een zalige 24 graden Celsius. Terwijl onze buren met wollen sjaals rond hun oren liepen, net als paaseieren, liepen wij in badpak. Tijdens de lentemaanden lopen de temperaturen op tot ver boven de 40 graden en is het verschrikkelijk vochtig. Begin juli begint het te regenen. ‘Na deze ‘monsoon’ beginnen de temperaturen terug te zakken naar die zalige 24 graden.

Heimwee

India is boeiend, kleurrijk, kruidig, kortom prachtig. Maar het is ook chaotisch, druk, en confronterend. Je houdt ervan, of je vindt het maar niets. Om er te wonen en te werken heb je een groot hart nodig, en je moet openstaan voor de contrasten.

Na een tijd kregen we heimwee naar ‘onze cultuur’. Zo begon langzaam maar zeker het einde aan ons leven in India. We begonnen op huizenjacht te gaan naar een huis in Europa waar we opnieuw konden aarden. En dat vonden we in Portugal. Maar we hebben nog altijd een link met India. Mijn man werkt er nog als consultant en probeert te helpen waar hij kan.”

E-mail: miekeverhoest@hotmail.com